Bodemsensoren en bodemanalyses van SoilMania helpen boeren via een duurzame bodem aan vitale gewassen

Boeren in Nederland doen al jaren bodemonderzoek, maar kregen vanuit de traditionele bodemonderzoeksmethode geen verklaring waarom een gewas op de ene plek beter groeit dan op de andere plek. Met de bodemsensoren van SoilMania en hun bodeminzichtanalyse 2.0 zijn de veranderingen en verschillen in de gewassen wél te verklaren; ze ontstaan door verschillen in bodemleven. Daarom past Dr. Judith van de Mortel de bodemsensoren en bodemanalyses van SoilMania toe bij haar project ‘‘‘Praktijkkennis voor voedsel en groen: duurzaam bodembeheer’. “De eerste resultaten zijn veelbelovend”, zegt Judith.

Judith van de Mortel is lector voor de HAS in Den Bosch en Venlo bij het lectoraat ‘Gezonde plant op een vitale en duurzame bodem (klik hier voor meer informatie) Negen boeren uit Brabant en Limburg doen mee aan het project ‘Praktijkkennis voor voedsel en groen: duurzaam bodembeheer’. Samen met de boeren en een groep vierdejaars studenten doet Judith in dit project onderzoek naar het verbeteren van het gehalte organische stof in de bodem. “Elke boer heeft 2 percelen beschikbaar gesteld waar bodemsensoren zijn geplaatst en waar we bodeminzicht 2.0 analyses doen”, vertelt Judith. “Bij de start van het project hebben alle betrokkenen uitleg gekregen over de werking van de bodemsensoren en de laboratoriumanalyses. De laboratoriumanalyse gaf een compleet inzicht in zowel de chemische samenstelling van de bodem als de biologische processen die er plaatsvinden. Vervolgens gingen de boeren en studenten zelf met de sensoren aan de slag, onder begeleiding van SoilMania, enkele teeltadviseurs en mijzelf.”

Doel van het project

“We zijn dit project gestart om voor ondernemers inzichtelijk te maken hoe het gesteld is met hun bodemkwaliteit”, zegt Judith. “Een boer ziet dat een gewas goed of slecht groeit, maar kan vaak niet verklaren waarom dat is. Daar inzicht in verkrijgen is heel waardevol voor de boer. Met dit project brengen we dat in kaart. We bepalen wat de karakteristieken van een bodem zijn en zoeken vervolgens naar antwoorden op vragen als: Heeft de bodem genoeg capaciteit om water vast te houden? Welke voedingsstoffen bevat de bodem op dit perceel? Wat is de grondwaterstand? En welk effect hebben al deze gegevens op de kwaliteit van het gewas? Welke beheersmaatregelen hebben een positief effect en welke een negatief effect? Denk hierbij bijvoorbeeld aan: niet kerende grondbewerking versus spitten. Gewasbescherming versus biologische bestrijding. Wel of geen water geven op een perceel. Onkruidbeheersing met herbiciden versus onkruidbeheersing met hitte.”

“De bodemlevensensoren van SoilMania genereren data over de pH, bodemvocht, zuurstof-gehalte, EC (zoutgehalte) en bodemtemperatuur. Wij koppelen de bodeminzichtanalyse 2.0 aan de sensordata om zo te achterhalen wat er precies gebeurt op het perceel, zowel in de bodem als met de gewassen die erop staan. We proberen verbanden te leggen, zodat we straks processen op het perceel kunnen sturen op basis van sensordata,.” vertelt Judith.

Resultaten van het project

“We zitten nog vroeg in het project, waardoor het eigenlijk te vroeg is om al conclusies te trekken,” vertelt Judith. “Maar ik kan al wel benoemen dat we een duidelijke koppeling zien tussen een laag zuurstofgehalte in de bodem en een afname van mineralisatie in de bodem en een verminderde bodemactiviteit.”

“Alle ondernemers zijn heel enthousiast over de metingen die wij op de percelen doen. Ze zijn zeer geïnteresseerd in de gegevens die de bodemsensoren en bodemanalyses opleveren. Het geeft de ondernemer inzicht in wat er gebeurt op zijn perceel, zodat hij gericht actie kan nemen,” zegt Judith. “We zien bijvoorbeeld dat als het zuurstofgehalte in de bodem laag is, dit te herleiden is naar bepaalde teelthandelingen, bodembewerkingen of ziektes. De eerste analyses tonen aan dat zuurstof een hele belangrijke rol speelt op de activiteit van het bodemleven en op het functioneren van het perceel in z’n geheel. We weten dat je het zuurstofgehalte in de bodem kunt verbeteren door de hoeveelheid organische stof te verhogen en de vochtbalans op orde te houden. Maar bovenal is de structuur van de bodem essentieel. Daarom is het belangrijk om slechts op bepaalde momenten, niet te veel en niet met te zware machines op het perceel te rijden. Een bodemstructuur die verdicht is bevat namelijk minder zuurstof. Het bodemleven dat koolstof vastlegt in de bodem heeft juist zuurstof nodig.”

“Alle processen in de bodem hebben verband met en invloed op elkaar. Dat maken we inzichtelijk met de combinatie van bodemlevensensoren en de laboratoriumanalyses. De bewustwording bij de boeren van de onderlinge relaties tussen acties of situaties op het perceel en de gevolgen voor de bodem en het gewas, kan veel opleveren. Dat is waar we het allemaal voor doen”, zegt Judith. We zijn nu bijna 2 jaar bezig, maar organische stof in de bodem opbouwen kost tijd. In vijf tot zes jaar kun je heel veel bereiken. De eerste resultaten zijn veelbelovend.”